Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest funduszem celowym działającym na mocy Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (pobierz) , którego środki przeznaczane są na rehabilitację zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych oraz ich zatrudnianie.

PFRON istnieje od 1991 r.

Środki PFRON przeznaczane są między innymi na:

• rekompensatę pracodawcom chronionego i otwartego rynku pracy podwyższonych kosztów związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych (dofinansowanie do wynagrodzeń),
• refundację pracodawcom kosztów przystosowania, adaptacji i wyposażenia miejsc pracy osób niepełnosprawnych,
• dofinansowanie tworzenia i funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej oraz zakładów aktywności zawodowej,
• zlecanie organizacjom pozarządowym i fundacjom realizacji zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
• współfinansowanie projektów systemowych realizowanych ze środków pomocowych Unii Europejskiej,
• wspierane indywidualnych osób niepełnosprawnych poprzez:
  • udzielanie dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej,
  • refundację składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, niepełnosprawnych rolników oraz rolników zobowiązanych do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika,
  • dofinansowanie: likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych oraz turnusów rehabilitacyjnych,
  • finansowanie aktywnych instrumentów rynku pracy dla osób zarejestrowanych jako bezrobotne lub poszukujące pracy (szkolenia, staże, itp.),
  • programy PFRON

Część środków finansowych PFRON – wpierających przede wszystkim indywidualne osoby niepełnosprawne – dystrybuowana jest przez jednostki samorządu powiatowego i wojewódzkiego.

Przychodami PFRON są głównie środki pochodzące z obowiązkowych miesięcznych wpłat pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ich zakładzie jest niższy niż 6 %. W przypadku państwowych i niepaństwowych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wymagany wskaźnik wynosi 2%.

Z wpłat na Fundusz zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. Zwolnione z wpłat są także podmioty niedziałające w celu osiągnięcia zysku, które prowadzą działalność wyłącznie w zakresie rehabilitacji społecznej, leczniczej bądź edukacji osób niepełnosprawnych lub opieki nad osobami niepełnosprawnymi.

Kolejną grupą są pracodawcy, którzy prowadzą zakłady pracy będące w likwidacji albo w stanie upadłości.

Nadzór nad Funduszem sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, który na wniosek Prezesa Zarządu Funduszu, po uzyskaniu pozytywnej opinii Pełnomocnika, zatwierdza statut (pobierz) określający organizację, szczegółowe zasady i tryb działania Funduszu, w tym jego organów.

Do kogo można zwrócić się o dofinansowanie turnusu rehabilitacyjnego?

Dofinansowanie (ze środków PFRON) uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym osoby niepełnosprawnej oraz – ewentualnie – jej opiekuna, udzielane jest przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) właściwe dla miejsca zamieszkania tej osoby.

Ile musi trwać turnus rehabilitacyjny?

Czas trwania turnusów wynosi co najmniej 14 dni.

Czy turnusy mogą być organizowane za granicą?

Turnusy organizuje się wyłącznie na terenie kraju, w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników, w formie: stacjonarnej lub niestacjonarnej.

Czy jakiś dokument wskazuje na co możemy liczyć w trakcie turnusu?

Tak, jest to program gwarantowany przez organizatora turnusu, który określa:

rodzaj i cele turnusu oraz formy rehabilitacji odpowiednie do rodzajów schorzeń osób niepełnosprawnych, rodzaje zajęć kulturalno-oświatowych i sportowo-rekreacyjnych oraz innych zajęć wynikających ze specjalistycznego rodzaju turnusu, z uwzględnieniem zajęć indywidualnych i grupowych, kadrę odpowiedzialną za realizację programu turnusu.

Jaki jest zakres odpowiedzialności organizatora turnusu?

Organizator turnusów jest obowiązany do:

• zabezpieczenia turnusu od strony organizacyjnej, technicznej i kadrowej w sposób gwarantujący osobom niepełnosprawnym bezpieczne warunki uczestnictwa w turnusie,
• opracowania i realizacji programu turnusu,
• udostępniania właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie informacji zawierających:
  • nazwy ośrodka i miejscowości, w której będą odbywały się turnusy,
  • daty rozpoczęcia i zakończenia turnusów,
  • warunki pobytu w ośrodku, w którym organizuje się turnusy,
  • program turnusu,
  • koszt uczestnictwa w turnusie;
• przesłania do właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie (PCPR) informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od dnia zakończenia turnusu, sporządzonej odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania ze środków Funduszu;
• przechowywania dokumentów dotyczących przebiegu turnusu przez okres 3 lat.

Jakie warunki trzeba spełniać ubiegając się o dofinansowanie ze środków PFRON do turnusu rehabilitacyjnego?

Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie pod warunkiem, że:

• lekarz prowadzący wypełni odpowiedni wniosek,
• w roku, w którym ubiega się o dofinansowanie nie korzystała z dofinansowania ze środków PFRON na ten cel,
• wybierze ośrodek, który posiada wpis do specjalnego rejestru ośrodków, prowadzonego przez wojewodę (turnus może być organizowany poza takim ośrodkiem jedynie w przypadku, gdy organizowany jest w formie niestacjonarnej),
• wybierze organizatora turnusu, który posiada również odpowiedni wpis do rejestru,
• będzie uczestniczyła w zajęciach przewidzianych programem turnusu,
• nie będzie na turnusie pełniła funkcji członka kadry, ani nie będzie opiekunem innego uczestnika tego turnusu,
• w przypadku turnusu, którego program przewiduje także zabiegi fizjoterapeutyczne, przedstawi podczas pierwszego badania zaświadczenie lekarskie o aktualnym stanie zdrowia, w szczególności o chorobie zasadniczej, uczuleniach i przyjmowanych lekach,
• spełni kryterium dochodowe:

Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON uczestnictwa w turnusie, jeżeli przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:

• 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, lub
• 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.

W przypadku przekroczenia tych kwot, kwotę dofinansowania pomniejsza się o kwotę, o którą dochód ten został przekroczony. Z wyjątkiem, kiedy osoba niepełnosprawna znajdzie się w trudnej sytuacji materialnej lub losowej, dofinansowanie uczestnictwa w turnusie tej osoby lub dofinansowanie uczestnictwa jej opiekuna może zostać przyznane bez pomniejszania kwoty dofinansowania pomimo przekroczenia kwot dochodu.

Czy istnieje możliwość dofinansowania opiekuna osoby niepełnosprawnej?

Osobie niepełnosprawnej ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności albo posiadającej orzeczenie równoważne oraz osobie niepełnosprawnej w wieku do 16 lat może być przyznane dofinansowanie pobytu opiekuna, pod warunkiem, że:

• lekarz wypisując wniosek uzasadni konieczności pobytu opiekuna;
• opiekun:
  • nie będzie pełnił funkcji członka kadry na tym turnusie,
  • nie jest osobą niepełnosprawną wymagającą opieki innej osoby,
  • ukończył 18 lat lub
  • ukończył 16 lat i jest wspólnie zamieszkującym członkiem rodziny osoby niepełnosprawnej.

Jakie dokumenty potwierdzające niepełnosprawność należy przedstawić chcąc skorzystać z turnusu rehabilitacyjnego?  

Z turnusów rehabilitacyjnych mogą korzystać osoby niepełnosprawne, które posiadają ważne orzeczenie:

• o zaliczeniu – przez organy orzekające – do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub
• o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów lub
• o niepełnosprawności, wydane przed ukończeniem 16 roku życia lub
• orzeczenie równoważne lub
• o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Gdzie należy złożyć wniosek o dofinansowanie ze środków PFRON turnusu rehabilitacyjnego i jakie dokumenty należy załączyć?  

Wniosek o dofinansowanie składa się osobiście lub za pośrednictwem opiekuna albo organizatora turnusów rehabilitacyjnych w PCPR właściwym dla miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej.

Bezdomna osoba niepełnosprawna, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, składa wniosek o dofinansowanie w PCPR, właściwym dla miejsca pobytu.

Osoba niepełnosprawna pozostająca pod opieką składa wniosek o dofinansowanie w centrum pomocy właściwym dla miejsca pobytu.

Do wniosku o dofinansowanie należy dołączyć: kopię orzeczeń, o których mowa powyżej oraz wniosek o skierowanie na turnus rehabilitacyjny, wystawiony przez lekarza, pod którego opieką znajduje się osoba niepełnosprawna.

W jakim terminie można spodziewać się decyzji PCPR w sprawie dofinansowania?

PCPR do 10 dni od dnia złożenia wniosku informuje wnioskodawcę o ewentualnych uchybieniach, które powinny być usunięte w terminie 30 dni od dnia otrzymania od PCPR informacji na ten temat. Nieusunięcie ich w wyznaczonym terminie powoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia.

PCPR rozpatruje wnioski w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. W przypadku, gdy zaistnieją wątpliwości w sprawie wnioskowanego dofinansowania (w szczególności dotyczy to wysokości dochodów i liczby osób pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym), mające wpływ na przyznanie dofinansowania, PCPR powiadamia wnioskodawcę o konieczności złożenia w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż 14 dni od dnia otrzymania wezwania, wyjaśnień w sprawie lub dostarczenia niezbędnych dokumentów.

Na jaką wysokość dofinansowania ze środków PFRON do turnusu można liczyć?

Wysokość dofinansowania wynosi:

• 27% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, osoby niepełnosprawnej w wieku do 16. roku życia oraz osoby niepełnosprawnej w wieku 16-24 lat uczącej się i niepracującej, bez względu na stopień niepełnosprawności,
• 25% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
• 23% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności,
• 18% przeciętnego wynagrodzenia – dla opiekuna osoby niepełnosprawnej,
• 18% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby niepełnosprawnej zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej, niezależnie od posiadanego stopnia niepełnosprawności.

W przypadku uzasadnionym szczególnie trudną sytuacją życiową osoby niepełnosprawnej, dofinansowanie dla tej osoby lub dofinansowanie pobytu jej opiekuna na turnusie rehabilitacyjnym może zostać podwyższone do wysokości 35% przeciętnego wynagrodzenia. Podwyższenie dofinansowania pobytu opiekuna może nastąpić jeżeli opiekun pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą niepełnosprawną lub osoba ta ponosi koszty uczestnictwa opiekuna w turnusie.

W przypadku znacznego niedoboru środków PFRON w danym roku w stosunku do istniejących potrzeb w tym zakresie, PCPR może obniżyć wysokość dofinansowania, nie więcej jednak niż o 20% kwot, o których mowa powyżej, albo przyjąć zasadę przyznawania dofinansowania tej samej dorosłej osobie niepełnosprawnej raz na dwa lata.

Jakie są dalsze kroki po przyznaniu przez PCPR dofinansowania?

Osoba niepełnosprawna, w terminie 30 dni od otrzymania powiadomienia o przyznaniu dofinansowania, nie później jednak niż na 21 dni przed dniem rozpoczęcia turnusu, przekazuje do PCPR informację o wyborze turnusu.

PCPR po otrzymaniu informacji o wyborze turnusu w terminie 7 dni sprawdza:

• czy wybrany przez osobę niepełnosprawną ośrodek i organizator posiadają odpowiednio wpis do rejestru ośrodków i organizatorów, obejmujący okres trwania turnusu,
• czy ośrodek, w którym odbędzie się turnus, jest uprawniony do przyjmowania osób niepełnosprawnych z określonymi w orzeczeniu lub we wniosku lekarskim dysfunkcjami lub schorzeniami,
• czy organizator jest uprawniony do organizowania turnusu wybranego przez osobę niepełnosprawną z określonymi w orzeczeniu lub we wniosku lekarskim dysfunkcjami lub schorzeniami.

W przypadku niespełnienia któregokolwiek z tych warunków PCPR w terminie 7 dni informuje osobę niepełnosprawną o konieczności dokonania wyboru innego ośrodka lub organizatora turnusu rehabilitacyjnego, pod rygorem nieprzekazania przyznanego dofinansowania.

Ważne informacje!

• Pierwszeństwo w uzyskaniu dofinansowania mają:
  • osoby niepełnosprawne, które posiadają orzeczenia o zaliczeniu do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności albo równoważne,
  • osoby niepełnosprawne w wieku do 16 lat,
  • osoby niepełnosprawne w wieku do 24 lat uczące się i niepracujące bez względu na stopień niepełnosprawności.
• Przy rozpatrywaniu wniosku o dofinansowanie bierze się pod uwagę stopień i rodzaj niepełnosprawności wnioskodawcy oraz wpływ niepełnosprawności na możliwość realizacji przez wnioskodawcę kontaktów społecznych w codziennym funkcjonowaniu, a także uwzględnia się na korzyść wnioskodawcy fakt niekorzystania z dofinansowania w roku poprzednim.
• Dofinansowanie można otrzymać tylko raz w roku kalendarzowym.
• Ze środków PFRON nie może być dofinansowane uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym finansowanym w części lub w całości na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub o systemie ubezpieczeń społecznych albo o ubezpieczeniu społecznym rolników.
• Kwota dofinansowania nie może być wyższa od faktycznego kosztu uczestnictwa w turnusie osoby niepełnosprawnej lub pobytu jej opiekuna.
• Dofinansowanie uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w turnusie rehabilitacyjnym może być wykorzystane jedynie przez osobę, której zostało przyznane.
• W przypadku skrócenia uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym z przyczyn innych niż losowe osoba niepełnosprawna oraz opiekun ponosi koszty pobytu na tym turnusie.
• PCPR-y zobowiązane są do udzielania osobom zainteresowanym informacji dotyczących ośrodków i organizatorów turnusów, którzy posiadają wpisy do odpowiednich rejestrów. Dzięki temu osoby niepełnosprawne mogą wybrać ofertę odpowiednią do rodzaju niepełnosprawności i zaleceń lekarza.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. 127, poz. 721),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz.U. Nr 230, poz. 1694)