Kto korzysta z usług opiekuńczych

Podstawa prawna:

- ustawa z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r., Nr 115, poz. 728 z późn. zm.),
– rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dn. 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r., Nr 189, poz. 1598 z późn. zm.),
– ustawa z dn. 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r., Nr 111, poz. 535 z późn. zm.).

Specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi są szczególnym rodzajem usług specjalistycznych. Pomoc udzielana jest tu wyróżnionej grupie osób. Zasady jej przyznawania i odpłatności określa rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej, a nie tak jak w przypadku pozostałych usług opiekuńczych, regulacje gminne.

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego określa, że ośrodki pomocy społecznej, w porozumieniu z poradniami zdrowia psychicznego czy innymi specjalistycznymi placówkami terapeutycznymi, organizują oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważne trudności w życiu codziennym, zwłaszcza w relacjach z otoczeniem, w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.

Przy określeniu komu przysługuje pomoc w formie usług specjalistycznych zastosowanie ma ogólna zasada dotycząca usług, zapisana w ustawie o pomocy społecznej. Zasada ta wskazuje, że pomoc w formie usług specjalistycznych może być przyznana osobom, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. Usługi świadczone są w mieszkaniu osoby, która potrzebuje pomocy lub w ośrodkach wsparcia takich jak środowiskowe domy samopomocy, kluby samopomocy, dzienne domy pomocy.

Co obejmują specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Specjalistyczne usługi opiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi mogą obejmować:
– uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym zwłaszcza: uczenie umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, w tym funkcjonowania społecznego, motywowanie do aktywności, prowadzenie treningów samoobsługi i umiejętności społecznych, wspieranie w formie asystowania w codziennych czynnościach życiowych (utrzymywanie kontaktów z domownikami, rówieśnikami w miejscu nauki i pracy, organizowanie i spędzanie czasu wolnego, korzystanie z usług różnych instytucji);

- interwencje i pomoc w życiu w rodzinie, w tym: poradnictwo specjalistyczne, wsparcie psychologiczne, ułatwienie dostępu do edukacji i kultury, koordynacja działań innych służb na rzecz rodziny podopiecznego, współpraca z jego rodziną;

- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych (uzyskanie świadczeń, wypełnianie dokumentów);

- wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia (szukanie informacji o pracy, pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą, rozwiązywanie problemów psychicznych wynikających z pracy lub jej braku);

- pomoc w gospodarowaniu pieniędzmi (nauka planowania budżetu, asystowanie przy ponoszeniu wydatków, usamodzielnianie finansowe);

- usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu (zgodnie z zaleceniami lekarskimi, współpraca ze specjalistami w zakresie wspierania psychologiczno-pedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego);

- pomoc mieszkaniową (w uzyskaniu mieszkania, organizowaniu drobnych remontów, napraw, kształtowanie właściwych relacji z sąsiadami);

- zapewnienie dzieciom i młodzieży z głębokim upośledzeniem dostępu do zajęć rewalidacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, jeżeli nie mają ich zapewnionych.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi (ale także usługi specjalistyczne dla pozostałych grup) są świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu: m.in. psychologa, pedagoga, logopedy, pracownika socjalnego, terapeuty zajęciowego, asystenta osoby niepełnosprawnej lub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć te usługi (§3 ust. 1 rozporządzenia). Dodatkowo, specjaliści świadczący usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi muszą posiadać co najmniej półroczny staż: m.in. w szpitalu psychiatrycznym, w środowiskowym domu samopomocy, domu pomocy społecznej dla osób z upośledzeniem umysłowym, placówce terapii lub placówce oświatowej, do której uczęszczają dzieci z zaburzeniami rozwoju lub upośledzeniem umysłowym. Usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi mogą także świadczyć osoby, które nabyły doświadczenie pracując już w ramach tego rodzaju usług (§3 ust. 2 rozporządzenia).

Organizacja specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Procedura ubiegania się o wsparcie jest podobna do procedury dotyczącej ubiegania się o usługi opiekuńcze, opisanej w pierwszej części. O pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi należy zwrócić się więc do ośrodka pomocy społecznej (OPS) w miejscu zamieszkania. Nie zawsze konieczna jest osobista wizyta w ośrodku (można wysłać list). Wymagane jest zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z tego rodzaju usług. Zaświadczenie to powinien wystawić lekarz psychiatra. W zaświadczeniu lekarz może określić ilość godzin usług, jakie powinny być udzielone danej osobie. Jednak o ilości godzin ostatecznie zadecyduje OPS. Po zgłoszeniu, w przeciągu dwóch tygodni, pracownik socjalny z ośrodka odwiedza osobę oczekującą pomocy w jej mieszkaniu i przeprowadza tzw. rodzinny wywiad środowiskowy, którego celem jest ocena sytuacji życiowej. Od wyników wywiadu zależy m.in. ustalenie wysokości ewentualnej odpłatności za usługi. Ośrodek pomocy społecznej musi w ciągu 30 dni od otrzymania zgłoszenia zapotrzebowania na usługi wydać decyzję administracyjną (na piśmie) o przyznaniu – bądź nie – tej formy pomocy.

Usługi specjalistyczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi są finansowane z budżetu państwa. Ośrodek pomocy społecznej (gmina) musi wystąpić o środki na ich realizację do wydziału polityki społecznej urzędu wojewódzkiego. Bodźcem do wystąpienia przez OPS o środki do urzędu wojewódzkiego, może być zapotrzebowanie na ten typ usług, zgłaszane przez zainteresowaną osobę. Pamiętajmy o tym, jeśli ośrodek stwierdzi, że nie posiada takich funduszy i nie jest w stanie zapewnić pomocy – dopytajmy się, czy o środki występował, a jeśli nie, to domagajmy się tego! Niestety, możemy się też spotkać z sytuacją, kiedy ośrodek zwracał się już do urzędu wojewódzkiego, otrzymał mniej środków niż wnioskował, i w związku z tym będzie pomagał krócej, w ograniczonym wymiarze, lub nawet nie będzie w stanie pomóc z powodu wyczerpania środków finansowych na prowadzenie tego typu usług.

Ile płacimy za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Warunki i tryb ustalania oraz pobierania opłat za usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi określono w rozporządzeniu w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych 

Od czego zależy wysokość opłat/ zwolnienie z opłat:

Od dochodu netto – wysokość ponoszonych opłat zależy od dochodu na osobę w rodzinie; od tego czy i o ile przekroczymy tzw. kryterium dochodowe, które w przypadku usług dla osób z zaburzeniami psychicznymi wynosi 477 zł na osobę (niezależnie od tego czy jest to osoba samotnie gospodarująca czy osoba w rodzinie). Osoby, których dochód nie przekracza tego kryterium mają usługi świadczone bezpłatnie. Natomiast w przypadku osób, których dochód przekracza 1478,70 zł netto (1574,10 zł – dla samotnie gospodarujących) usługi świadczone są całkowicie odpłatnie (ponoszą one pełen koszt usług, z których korzystają). Osoby, których dochody mieszczą się w przedziale 477-1478,70 (1574,10) ponosić będą częściową odpłatność za usługi – tym większą im większe mają dochody. To ile ostatecznie zapłacimy uzależnione jest też oczywiście od ceny usług – określa ją każdy ośrodek pomocy społecznej (zazwyczaj jest to stawka wyższa niż za usługi opiekuńcze i może wynosić nawet 25 zł za godzinę).

Od sytuacji osób ubiegających się o wsparcie – w szczególnie uzasadnionych sytuacjach można ubiegać się o częściowe lub całkowite zwolnienie z odpłatności za usługi, zwłaszcza ze względu na: konieczność korzystania z co najmniej dwóch rodzajów specjalistycznych usług, konieczność ponoszenia opłat za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej lub ośrodku wsparcia lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej, leczniczo-rehabilitacyjnej, opiekuńczo-leczniczej lub pielęgnacyjno-opiekuńczej, konieczność korzystania przez więcej niż jedną osobę w rodzinie z pomocy w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zdarzenie losowe. Takie zasady zwalniania z odpłatności opisaliśmy już w pierwszym rozdziale (są one podobne dla wszystkich rodzajów usług).

Uwaga: Zwolnienie częściowe lub całkowite z odpłatności jest traktowane przez OPS uznaniowo (każda sprawa rozpatrywana będzie indywidualnie). Należy pamiętać, że zawsze możemy odwołać się od decyzji wydanej przez ośrodek pomocy społecznej. Informacja o trybie składania odwołania powinna znaleźć się w decyzji (pouczenie to może być wydrukowane małą czcionką i znajdować się na końcu dokumentu).

źródło: http://pomocspoleczna.ngo.pl/x/258217